صرع در دام کوچک
صرع شامل گروهی از سندرم های مزمن میشود که در آنها تشنج های مکرر رخ میدهند. تشنج به معنای زمان محدودی ازتخلیه ی غیر عادی نورون های مغزی میباشد.
بسته به محل درگیری مخ، انواع صرع وجود دارد:
1) صرع جنرالیزه : کل مخ درگیر است.
2) صرع فوکال: قسمت یا قسمت هایی از مخ به طور جدا گانه در گیر است.
*نکته:
1) انواعی از صرع فوکال در طی مدت زمان به صرع جنرالیزه پیشرفت خواهند کرد.
2) صرع Fucal complex به صرع سایکوموتور معروف است.
در دام کوچک صرع ها اغلب از نوع جنرالیزه هستند.
تشنج تونیک کلونیک جنرالیزه شامل دو فاز میابشد:
1) فاز تونیک(کمتر از 1 دقیقه) : از دست رفتن ناگهانی هوشیاری، سختی عضلات و ایست تنفسی.
2 ) فاز کلونیک( بین 2-3 دقیقه) : لرزش های عضلات بدن، گاز گرفتن زبان یا لب ها و بی اختیاری ادرار و مدفوع . نام دیگر این نوع تشنج (grand mal) است.
*نکته:
Proximal disorder نوعی از حملات عصبی است که شباهت بسیاری به صرع دارد با این تفاوت که در صرع یا تشنج از دست رفتن هوشیاری رخ میدهد ولی در proximal disorder عدم هوشیاری رخ نمیدهد و فاقد فاز پوستیکال است.
انواع صرع بر اساس علل ایجاد آن:
1) اینتراکرانیال: مثل ضایعات و تومور های مغزی: اغلب در گربه ها
2) اکستراکرانیال مثل مسمومیت ها: استریکنین سرب که سبب صرع دائم میگردد( در بصل النخاع گیرنده گلیسین را مهار میکند)
3) ایدیوپاتیک: 35 درصد در سگ و کمتر در گربه.
نکته: در صرع های ایدویوپاتیک اینتروال بین تشنج ها منظم است. و در فاصله 3 ماهگی تا 6 سالگی اولین تشنج ها ایجاد میشود.
سایر دلایل ایجاد صرع:
1) در توله سگ ها صرع میتواند به دلیل آلودگی شدید با انگل های نماتود و سستود باشد. که ایجاد آن به دلیل آزاد سازی برخی متابویت ها میباشد. در سگی که دچار صرع به دلیل آلودگی های انگلی شده هنگام معاینه شکم دام به شدت متورم خواهد بود. این نوع صرع بیشتر در توله های 2 تا 6 سال زمانی که توله ها دندان در می آورند، اتفاق می افتد.
2) کمبود کلسیم به خصوص در سگ های ماده ای که شیر دهی دارند سبب ایجاد صرع میگردد.
3) القای صرع در حیوانات میتواند توسط استریکنین( مهارگیرنده گلیسین) ، پنیتیلن تترازول( با مهار گیرنده گابا) و پیکروتتوکسین رخ دهد.
4) افزایش هورمون استروژن در هنگام فحلی نیز یکی از عوامل دیگر در ایجاد حملات میباشد. به همین دلیل OHE و castration را برای پیشگیری از صرع استفاده میکنند.
5) صرع میتواند به علت شوک، ترس، هیجان جنسی، درد و استرس جراحی باشد.
6) تغریه زیاد با جگر و تغییرات ناگهانی دما از عوامل مستعد کننده در حیوانات برای ابتلا به صرع است.
خوراکی های ایجاد کننده صرع در سگ ها:
شکلات، دانه های سیب، میوه های هسته دار( گیلاس، هلو، زردآلو وآلو)، غذاهاس حاوی شیرین کننده xylitol ، گوجه فرنگی(بونه و میوه) جوز، ماهی خام، قارچ، رازک،کافئین، فندق، گردو، ریواس، انگور
که برخی به دلیل مهار کردن گیرنده گابا(گوجه فرنگی) و برخی با مهار نمودن گیرنده گلایسین( شبه استریکنین)
پروتکل های درمانی:
در درمان صرع در دامپزشکی میتوان از فنوباربیتال ها استفاده نمود اما باید توجه داشت که در سگ این داروها بعد از 2 هفته تحمل دارویی ایجاد میکنند. اما در گربه به دلیل فقدان آنزیم گلوکورونیداز میتوان به راحتی و به مدت طولانی از این دارو استفاده نمود.
برای درمان صرع درسگ بهتر است از گروه بنزودیازپین ها یا فنی تویین کامپاند استفاده گردد. اما در صورت استفاده از فنوباربیتال ها در سگ میبایست پس از 10 روز از آغاز درمان غلظت دارو در سرم قبل از دارو دادن اندازه گیری شود و اگر از 25 میلی گرم بر لیتر کمتر بود دوز دارو را افزایش میدهیم. واگر بیماری همچنان کنترل نشد از پتاسیم برماید به عنوان داروی کمکی استفاده میشود. برای شروع درمان بهتراست با مونوتراپی فنوباربیتال شروع کنیم به دلیل اثرات جانبی داروها. ( به طور کلی درمان تشنج های صرع با منوتراپی آغاز میگردد)
*نکته: بنزودیازپین ها به دلیل ایجاد هیجان، در سگ و اسب جهت درمان صرع مصرف نمیگردد.
در صرع هایی که به دلیل افزایش هورمون های جنسی ایجاد میگردد میتوان از دیازپام به صورت داخل رگی استفاده نمود.
( مکانیسم درمانی بنزودیازپین ها: با فعال کردن گیرنده گابا و با انتقال Cl- به داخل نورون باعث هایپرپلاریزاسیون و مهار انتقال ایمپالس میشوند. باربیتوراات ها هم به همین صورت عمل میکنند اما به دلیل محل اثر متفاوت بر روی گیرنده گابا، آنتی دوت اختصاصی بنزودیازپین ها روی آنها اثر ندارد)
در درمان تشنج ها اصولا:
تشنج های کمتر از 5 دقیقه بدون دارو وبه کمک درمان های حمایتی برطرف میکنند.
تشنج های بیشتر از 5 دقیقه دیازپام از طریق رکتال و فنوباربیتال تزریقی. در صورت عدم پاسخ از فنی تویین و در صورت عدم پاسخ مجدد تجویز میدوزولام و در نهایت اگر به هیچ یک از درمان ها پاسخی نداد، دام را بیهوش میکنند.
دیازپام داخل وریدی یا لورازپام به طور معمول به عنوان درمان پایان دهنده ی حملات صرع و ایجاد کنترل کوتاه مدت کاملا موثر اند. برای درمان طولانی مدت اغلب از فنی تویین داخل وریدی استفاده میشود زیرا این دارو تا حد قابل قبولی موثر است و اثر سداتیو آن کمتر از بنزودیازپین ها یا باریتورات ها میباشد. البته فنی تویین میتواند منجر به سمیت قلبی شود( احتمالا به خاطر حلال آن پروپیلن گلیکول) و فوس فنی تویین ( محلول در آب) برای تزریق ایمن تر است. فنوباربیتال نیز در تشنج پایدار مورد استفاده قرار میگیرد.
برای درمان تشنج پایدار بسیار شدید که به درمان های روتین پاسخی نمیدهد از بیهوشی کامل میتوان استفاده نمود.
دریافت
